یکی از ابتدایی ترین نشانه های انسانیت رحم کردن در حق گرفتاران است. اموات جزء گرفتارترین و نیازمندترین کسانی هستند که مستحق رحم و عطوفت اند اما متاسفانه بسیار مورد غفلت و فراموشی هستند. البته زیارت اموات و اهداء هدایای معنوی به ایشان برای خود زائر و اهدا کننده نیز مفید و مثمر ثمر خواهد بود. در روایت است که هر کس بر مردگان گورستان ترحم کند از آتش دوزخ نجات پیدا میکند.
(إرشاد القلوب إلى الصواب، ج1، ص176) کمک به اموات، از کانالهای مختلفی امکانپذیر است هر کار خیری در این راستا مفید است ولی بعضی بر بعضی برتری دارند.
1- نماز و دعا: روزی رسول خدا از کنار قبری که یک روز قبل، شخصی را در آن به خاک سپرده بودند، عبور می کرد دید بستگانش در کنار آن قبر به گرد هم آمده و گریه می کنند، پیامبر فرمود:
«انجام دو رکعت نماز سبک که شما آن را کوچک می شمرید، برای صاحب این قبر بهتر از همه دنیای شما است.» (مجموعه ورام، مطابق نقل میزان الحکمه، ج 8، ص 13) نماز لیلة الدفن1 (نماز وحشت) مخصوص شب اول قبر، از اساسی ترین نیازهای هر متوفایی در سخت ترین ساعات اولیه پس از دفن است که اثر معنوی حاصل از آن نماز، بهترین یاور و مونس میت خواهد بود. شایسته است که در مجلس عزا شرکت کنندگان، دسته جمعی به نماز وحشت بپردازند تا ضمن تقویت اعتقاد و نیروی صاحب عزا، به فریاد متوفی هم رسیده باشند.
2- شریک ساختن اموات در عبادات:نیاز اموات به هدایا و اعمال نیک ما بسیار بیشتر از آن است که با هدایایی که ما به ندرت برایشان می فرستیم برطرف شود. شایسته است هر گاه توفیقی حاصل شد و عبادتی انجام دادیم، ایشان را نیز در عمل خود شریک سازیم. خدای کریم بزرگتر از آن است که به خاطر این بخشش چیزی از اجر ما بکاهد؛ خداوند به میت پاداش می دهد بدون اینکه چیزی از اجر ما بکاهد. بلکه امید است به خاطر این الطاف و مرحمتی که در حق اموات نموده و بدون توقع به کسی خدمت نموده ایم، پاداش مضاعفی نیز از درگاه کرامت و لطفش دریافت خواهیم نماییم. به هر حال یادمان باشد که اموات همواره ناظر ما هستند و حسرت و رشک زیادی بر ما می برند.نماز لیلة الدفن (نماز وحشت) مخصوص شب اول قبر، از اساسی ترین نیازهای هر متوفایی در سخت ترین ساعات اولیه پس از دفن است که اثر معنوی حاصل از آن نماز، بهترین یاور و مونس میت خواهد بود. شایسته است که در مجلس عزا شرکت کنندگان، دسته جمعی به نماز وحشت بپردازند تا ضمن تقویت اعتقاد و نیروی صاحب عزا، به فریاد متوفی هم رسیده باشند.نبى اکرم(صلی الله علیه و آله) فرمود: شبى نیست که فرشته مرگ صدا نکند که اى ساکنان گورستان، براى کى رشک
مىبرید در حالی که خود مشاهده کردید ترس و بیم آخرت را، سپس مردگان گویند همانا رشک میبریم مؤمنان را که در سجدهگاههایشان باشند زیرا که ایشان نماز میگزارند و ما چنین نیستیم، زکات میدهند و ما نمىدهیم، روزه ماه رمضان میگیرند ما نمىگیریم، صدقه میدهند از زیادى مالشان و ما نمیدهیم، فراوان بیاد خدا هستند و ما نیستیم. (إرشاد القلوب إلى الصواب ج1 ، 53 ) بنابراین هرگاه به حج می روید به نیت اموات نیز عملی انجام دهید هرگاه به زیارت می روید اموات را فراموش نکنید که هرچه به نیابت اموات انجام شود به دست خدای مهربان امانت دار می رسد. از امام صادق(علیه السلام) سوال شد بعد از مرگ چه چیزی به میت واصل خواهد شد؟ فرمود:«حج و صدقه و روزه، به نیابت از او، به او واصل می شود.»(المحاسن البرقی ،ص 72/ بحارالانوار، ج 6،ص 294)
یه فاتحه کافیه